Ongeschikte therapeutische strategieën vergroten de ziektelast
Omdat chronische inflammatoire huidaandoeningen worden veroorzaakt door een uit balans geraakt immuunsysteem, is de behandeling gericht op het tegengaan van deze disbalans met immunosuppressieve geneesmiddelen. De specifieke disbalans van de individuele patiënt, d.w.z. het individuele profiel, is onbekend. Hierdoor degraderen gerichte kostbare medicijnen tot generieke behandelingen. Therapeutische inspanningen worden voor veel patiënten gekenmerkt door gecompliceerde en inefficiënte protocollen, vaak via een 'one-size-fits-all' benadering gebaseerd op algemene richtlijnen. Deze geneesmiddelen die momenteel worden aanbevolen, kunnen werkzaamheid tonen op groepsniveau en in gerandomiseerde klinische onderzoeken, maar ze zijn in de dagelijkse klinische praktijk veel minder effectief voor individuele patiënten. Daarnaast zorgen problematische bijwerkingen ervoor dat individuele behandeling stopgezet kan worden, wat dan leidt tot staking van de therapie en langdurige onvoldoende ziektebeheersing. Veel patiënten lijden onder de langdurige inadequate behandeling voordat het gewenste klinische resultaat wordt bereikt.
Hoge zorgkosten in de dermatologie
'One size-fits-all' behandelprotocollen met dure geneesmiddelen leiden tot zeer hoge en steeds stijgende zorgkosten in de dermatologie. Ter illustratie, de gemiddelde medicatiekosten voor behandeling met zeer gerichte medicijnen bedragen ongeveer € 15.000,- per jaar per patiënt en moeten levenslang worden gebruikt om de ziekte onder controle te houden. Bovendien wordt veel medicatie steeds vaker off-label gebruikt, d.w.z. zonder directe markttoestemming en zonder bewijs, als een experiment voor patiënten met onvoldoende respons op andere 'on-label' medicijnen. Onze samenleving wordt daarom geconfronteerd met een economische last die naar schatting jaarlijks oploopt tot 5 miljard Amerikaanse dollars. Alleen al in Nederland werd tussen 2018 en 2020 meer dan 1,1 miljard euro uitgegeven aan geneesmiddelen voor chronische inflammatoire aandoeningen. Bovendien wordt verwacht dat deze kosten zullen stijgen vanwege toenemende incidentiecijfers en een toenemende levensverwachting, aangezien er momenteel geen definitieve genezing mogelijk is en deze in de nabije toekomst ook niet wordt verwacht.
Onbenut potentieel van biomarkerprofielen
voor gepersonaliseerde zorg
De ontwikkeling van therapieën in de dermatologie is decennialang verwaarloosd, wat heeft geleid tot de huidige ‘one size fits all’ aard van de zorg. Pas recentelijk begint dit concept te veranderen en worden de onvervulde behoeften van patiënten langzaam aangepakt door farmaceutische en biotechnologiebedrijven. De focus verschuift naar het identificeren van ziektebiomarkers: kenmerken die objectief kunnen worden gemeten en geëvalueerd als indicator van normale biologische processen, pathogene processen of farmacologische reacties op een therapeutische interventie. De nieuwste ontwikkelingen in dermatologische technologieën en methodologieën brengen geïndividualiseerde, zeer effectieve behandelingen van chronische inflammatoire huidaandoeningen binnen bereik. NGID streeft ernaar om in te spelen op de huidige vooruitgang om individuele signaturen (biomarkerprofielen) te construeren die kunnen zorgen voor individuele karakterisering van de immuundisbalans van een patiënt. Daarnaast probeert NGID een gerichte en werkelijk gepersonaliseerde zorg te ontwikkelen. Onze missie is het aanbieden van "de juiste zorg voor de juiste patiënt, op het juiste moment". Dit hele concept staat echter nog in de kinderschoenen en vereist een reeks wetenschappelijke en maatschappelijke doorbraken via inter- en multidisciplinaire benaderingen over de hele kennisketen.
Dit project creëert een initiële kennisbasis over gepersonaliseerde dermatologische zorg, evenals de eerste integratie in het onderwijs. Het doel is om deze kennis verder te verspreiden en te ontwikkelen via zowel onderzoek als onderwijs en om deze verder te integreren in de klinische werkomgeving. De sterke kennisbasis en vaardige werkploeg zullen leiden tot een structurele koppositie van Nederland in gepersonaliseerde dermatologische zorg, met name in geavanceerde (immuno)dermatologische klinische proeven. Er zal speciale aandacht zijn voor hogescholen, hun bijdrage aan wetenschappelijke uitdagingen en de daaropvolgende integratie in het onderwijs. NGID versterkt het concurrentievoordeel van Nederlandse en/of Europese technologie- en farmaceutische bedrijven door een kennisketen te bieden die leidt tot de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en nieuwe/aangepaste medische apparaten voor exactere dermatologische diagnoses.
Zes exemplarische immuno-dermatologische aandoeningen:
Atopic Dermatitis | Plaque Psoriasis | Cutaneous Lupus Erythematosus | Hidradenitis Suppurativa | Chronic Spontaneous Urticaria | Mycosis fungoides
Deze unieke set van inflammatoire huidpathologieën combineert veelvoorkomende en zeldzame ziekten, intrinsieke en extrinsieke ziekten en aandoeningen waarover we een verschillend spectrum aan kennis hebben. Het vastleggen van biomarkers van deze ziekten zal verschillende gedeelde, maar ook enkele karakteristieke persoonsgebonden markers onthullen. Deze markers kunnen gemeenschappelijke of specifieke ziekte mechanismen identificeren, waardoor gerichte medicijnontwikkeling mogelijk wordt gemaakt. Deze cruciale kennis over ziekte mechanismen en patiëntprofielen maakt het mogelijk om geneesmiddelen te herpositioneren (het gebruik van reeds ontwikkelde geneesmiddelen voor een andere ziekte). Dit is voornamelijk voordelig voor ziekten als hidradenitis suppurativa, cutane lupus en mycosis fungoides, waarvoor slechts een beperkt aantal geneesmiddelen beschikbaar is.
Een verdere reden om te kiezen voor deze zes ziekten is de mogelijkheid om een haalbare prospectieve en gecentraliseerde proef uit te voeren. Ons consortium bestaat uit een robuuste fundering met veel bestaande kennis. De gekozen aandoeningen zijn daarom perfect geschikt voor de NGID-aanpak en de aanpak gebaseerd op deze ziekten is zeer uitvoerbaar in de praktijk. Dit laatste kan niet genoeg benadrukt worden, omdat dermatologische klinische onderzoeken vaak gehinderd worden door hun trage en gefragmenteerde uitvoerbaarheid of door het falen in de werving van patiënten.
Samenwerken voor betere zorg
NGID zal een blijvende impact hebben op het Nederlandse dermatologische onderzoek door de nieuwe samenwerkingen die worden gesmeed en de creatie van de NGID-infrastructuur. Deze infrastructuur zal gefocust zijn op zowel continue gegevensinvoer en analyse, als op de uitbreiding naar andere aandoeningen. Ons unieke consortium bevat hooggespecialiseerde expertise op alle aspecten van huidwetenschap: van bèta tot gamma, door het hele land. Het consortium verenigt alle relevante belanghebbenden en smeedt nieuwe interdisciplinaire en multidisciplinaire samenwerkingen tussen (academische) dermatologen, technologieontwikkelaars, (basis)wetenschappers, specialisten in klinische proeven, patiënten- en maatschappelijke organisaties, farmaceutische en (bio)technologiebedrijven. Dit alles om gepersonaliseerde zorg werkelijkheid te maken voor patiënten met chronische inflammatoire huidaandoeningen:
- Patiëntenverenigingen en maatschappelijke organisaties
- Alle Universitaire Medische Centra in Nederland
- Universitaire laboratoria (UL, UT, RU, UvA, MU, TUD) en hogescholen (HSL, HAN)
- Farmaceutische partners (Janssen, Almirall, Maruho)
(Bio)technologiebedrijven (Scibase, CELLnTEC, Perimed, Clinical Microbiomics, Damae Medical) - Dermatologieafdelingen van streekziekenhuizen als onderdeel van het klinisch proefnetwerk (CONNECTED)
- Ziekenhuizen die samenwerken met registers voor real-world evidence data (BioDay, TREAT, BioCAPTURE)
- Implementatiespecialisten (richtlijncommissies, patiëntenverenigingen, NVDV, NVED)
- Internationale partners en consortia (BIOMAP, Hippocrates, ImmUniverse, A*STAR)
- Onderzoeksnetwerk van huisartsen (LEON)
Projectstructuur
Het doel van ons project is om dermatologische zorg te revolutioneren door een infrastructuur te bieden voor gepersonaliseerde patiëntenzorg. Gepersonaliseerde zorg vereist een uitgebreid en diepgaand ziekte-inzicht voor elke individuele patiënt. Om dit mogelijk te maken, zullen we een infrastructuur opbouwen die een schat aan unieke, multimodale gegevens bevat voor zes verschillende ziekten uit klinische proeven, en deze combineren met bestaande gegevens (CHDR, Janssen). Door de gegevens te koppelen aan de individuele patiënten met behulp van individuele profielen, is het mogelijk om ziekte-endotypen te identificeren en de meest geschikte behandelingsoptie te voorspellen. Hiermee hopen we "de juiste behandeling voor de juiste patiënt op het juiste moment" te bereiken. Om onze doelstellingen te halen, gebruiken we vier stepping stones: Technologie, Proeven, Biomarkers en Implementatie. Elke stepping stone bestaat uit twee werkpakketten, die binnen èn tussen de stepping stones met elkaar verbonden zijn. Na het project wordt de Stepping Stones-aanpak gebruikt om aanvullende ziekten toe te voegen aan de NGID-infrastructuur om zo richting gepersonaliseerde zorg te gaan.
Technologie is de basis van ons project. In WP1.1 wordt de beveiligde Data-infrastructuur gebouwd die alle patiëntgegevens bevat die in dit project worden gegenereerd. De gegevens worden opgeslagen in machineleesbare, interoperabele formaten voor gemakkelijke en FAIR-gebruik in andere stepping stones. WP1.2 Modular (omics)platforms richt zich op de technologieën die worden gebruikt om hoogresolutie huidgegevens te verkrijgen. We zullen een ongekend aantal state-of-the-art technieken op zeer grote schaal gebruiken, waarvan er vele verder moeten worden ontwikkeld voor gebruik in dermatologische proeven en de dagelijkse praktijk. De WP ontwikkelt ook geharmoniseerde workflows (analysepijplijnen) per technologie en huidaandoening, die garantie bieden voor hoge gegevenskwaliteit en bruikbaarheid. Tijdens het project worden de infrastructuur en de platforms continu verbeterd met behulp van terugkoppeling van de andere stepping stones.